ترشح سینه، دلایل، انواع و درمان

ترشح پستان

عضو مهمی در بدن زنان که می‌تواند درگیر بیماری شود و نگرانی و ترس برای زنان ایجاد کند پستان است. یکی از علائم وجود بیماری ترشح پستان (Nipple Discharge) است. اما باید توجه داشته باشید که هر نوع ترشحی نشانه بیماری نیست. وجود ترشح در پستان در دوران بارداری و شیردهی طبیعی است و با مراجعه به پزشک نگرانی شما برطرف خواهد شد. به طور کلی بهتر است که زنان با مشاهده هر گونه ترشح از پستان به پزشک متخصص مراجعه کنند تا از هرگونه خطر احتمالی بروز بیماری جدی‌تر جلوگیری شود. لازم به ذکر است که وجود ترشحات در مردان نیز دیده شده است اما عموماً ترشح پستانی در زنان بیشتر است.

دلایل ترشحات نوک پستان

وجود ترشح غیرعادی در پستان دلایل مختلفی دارد. برخی از این ترشحات نشانه بیماری و برخی دیگر کاملاً طبیعی هستند. تشخیص این موضوع که کدام یک بیماری‌زا و کدام یک طبیعی است بر عهده پزشک متخصص است. برخی از دلایل ترشحات نوک پستان عبارتند از:

•  استفاده از قرص‌های ضد بارداری
•  بیماری سرطان سینه
•  وجود مشکل کارسینوم مجرا
•  اخلال در غدد برون‌ریز
•  ضربه به سینه
•  آسیب به پستان
•  تغییرات هورمونی زمان قائدگی
•  وجود بیماری پاژه در سینه
•  التهاب در مجاری شیر
•  وجود توده پرولاکتینوما در غده هیپوفیز
•  عفونت در پستان
•  وجود اگزما در نوک سینه
•  کم‌کاری غده تیروئید
•  بیماری زمینه‌ای

درمان ترشحات نوک سینه

بعد از مشاهده ترشح در نوک سینه و مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن ترشحات، نیاز به درمان وجود دارد که قبل از شروع درمان، علت بروز آن باید مشخص شود. اگر وجود ترشحات نوک پستان طبیعی باشد، به مرور زمان برطرف می‌شود و نیازی به درمان خاصی وجود ندارد و صرفاً برای راحتی،فرد می‌تواند از پد‌هایی که در سوتین قرار می‌گیرند استفاده کند. اگر با تشخیص پزشک و بررسی آزمایش‌ها و عکس‌ها مشخص شود که ترشحات نوک سینه فرد غیر طبیعی است بعد از یافتن دلیل و نوع ترشحات، درمان مورد نظر برای فرد تجویز خواهد شد. اگر ترشحات به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده باشند پزشک دارو تجویز می‌کند تا شرایط هورمونی طبیعی شود. در صورتی که دلیل وجود ترشحات عفونت باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. در برخی مواقع آبسه می‌تواند دلیل وجود ترشحات باشد، در این صورتپزشک تصمیم به تخلیه آبسه خواهد گرفت. اگر وجود تومور در سینه دلیل وجود ترشحات باشند با جراحی تومور‌ها برداشته می‌شوند.

انواع ترشحات پستان

بررسی نوع ترشحات پستان یکی از راه‌های تشخیص بیماری است. ترشحات پستان در انواع زیر مشاهده شده‌اند:

•  ترشح خونی: اگر ترشحات قرمز یا صورتی رنگی در نوک سینه مشاهده شود در ابتدا باشد مشخص شود که آیا این ترشحات خونی هستند یا خیر. ترشحات خونی به دلیل تومور‌های خوشخیم نیز ایجاد می‌شوند اما در بیشتر مواقع نشان‌دهنده بیماری سرطان هستند به همین دلیل بررسی ترشحات خونی یکی از راه‌های مهم در تشخیص بیماری سرطان سینه است.
•  ترشح آبکی: این ترشحات رقیق و شفاف هستند و به عنوان مهمترین نشانه برای بررسی بیماری سرطان سینه بعد از ترشحات خونی مورد توجه متخصصان قرار می‌گیرند.
•  ترشح چرکی: وجود ترشحات چربی می‌تواند نشانه بروز عفونت باشد. این ترشحات معمولاً از یک سینه خارج شده و با علائمی مانند سفتی سینه، درد، التهاب و قرمزی همراه است. بروز عفونت در مجرای شیردهی معمولاً در زنانی که در دوارن شیردهی یا بارداری قرار دارند، دیده می‌شود اما در برخی از موارد در دوران یائسگی هم دیده شده است.
•  ترشح رنگی: این ترشحات در رنگ‌های سفید، زرد، قهوه‏ای، سبز، آبی و خاکستری وجود دارند. این ترشحات از چند مجاری در سینه خارج می‌شوند که معمولاً با خارش و سوزش همراه هستند. این ترشحات، با گشاد شدن مجاری سینه به علت افزایش سن، ایجاد می‌شوند. این ترشحات هیچ ارتباطی با وجود بیماری سرطان ندارند.
•  ترشح طبیعی: اگر نوک سینه را در بین دو انگشت فشار دهید ترشحاتی در رنگ‌های سفید، زرد، سبز، قهوه‏ای، آبی و سیاه مشاهده می‌شود که در ۶۰ درصد زنان غیرشیرده وجود دارد. این ترشحات با دستکاری نوک سینه یا فشار دادن آن در حمام آب گرم قابل مشاهده هستند. این ترشحات حاوی خون نیستند ودر زنانی که تجربه چندین بارداری را داشته‌اند بیشتر دیده شده است.

راه‌های تشخیص ترشحات غیرطبیعی و خطرناک پستان

فرد بعد از مشاهده ترشحات به پزشک مراجعه می‌کند و زمانی که ترشحات برای پزشک شک برانگیز باشد، برای تشخیص غیرطبیعی و یا خطرناک بودن آن‌ها از موارد زیر استفاده می‌کند:

•  آزمایش خون: این آزمایش برای تشخیص اینکه علت ترشحات هورمونی است یا خیر انجام می‌شود. در این آزمایش پزشک سطح هورمون‌های پرولاکتین و تیروئید را بررسی می‌کند. سی‌تی اسکن و‌ام‌آرآی: پزشک برای بررسی اینکه اختلالات مغزی یا اختلال در غده هیپوفیز سبب وجود ترشحات است یا خیر سی‌تی اسکن و‌ام‌آر‌آی تجویز می‌کند.
•  سونوگرافی و ماموگرافی: در صورتی که پزشک در معاینات فیزیکی سینه وجود توده را تشخیص دهد برای اطمینان سونوگرافی یا ماموگرافی را تجویز خواهد کرد.
•  بیوپسی: اگر بعد از انجام ماموگرافی و سونوگرافی توده مشخص شده برای پزشک شک برانگیز باشد بیوپسی یا نمونه‌برداری از توده را تجویز خواهد کرد.
•  داکتوگرافی یا گالاکتوگرافی: پزشک برای مشخص شدن بهتر نوع توده و علت وجود ترشحات ممکن است داکتوگرافی را تجویز کند. در این روش با وارد کردن یک ماده رنگی به داکت‌های شیردهی فرد تصاویر واضح‌تری برای تشخیص ایجاد می‌کنند.

آیا ترشح نوک سینه نشانه سرطان سینه است؟

وجود ترشح در نوک سینه قطعاً نگران‌کننده است. اما همه ترشحات نشان‌دهنده بیماری سرطان سینه نیستند. وجود ترشح از نوک سینه اتفاقی شایع در میان زنان است که معمولاً خوشخیم است. متخصصان برای بررسی سرطان سینه علاوه بر ترشحات خونی و آبکی علائم دیگر مانند تغییر سایز ناگهانی سینه، تورفتگی نوک سینه، وجود جوش در نوک سینه، بروز زخم در نوک سینه و تورم غده لنفاوی را نیز بررسی می‌کنند.

تفاوت ترشحات طبیعی و غیر طبیعی پستان

ترشحات طبیعی پستان معمولاً بی‌رنگ یا شفاف هستند، در حالی که ترشحات غیرطبیعی ممکن است رنگ و بو داشته باشند یا با علائم دیگری همراه باشند و نیاز به بررسی پزشکی دارند. ترشحات طبیعی پستان در شرایطی مانند تحریک نوک پستان یا تغییرات هورمونی مشاهده می‌شوند. این نوع ترشحات معمولاً بی‌ضرر بوده و نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کنند. اما ترشحات غیرطبیعی پستان ممکن است تغییراتی در رنگ، غلظت، یا بو داشته باشند و ممکن است همراه با علائمی مانند درد، تورم، یا تغییرات در پوست پستان باشند. این نوع ترشحات می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند عفونت، کیست، یا حتی سرطان باشد و نیاز به بررسی و مشاوره پزشکی دارد.

اگر ترشحات ویژگی‌های زیر را دارند طبیعی هستند:

•  شفاف باشند

•  به رنگ زرد، قهوه‌ای، سبز و سفید باشند

•  ترشح از هر دو سینه باشد

•  فقط با فشار نوک سینه خارج می‌شوند

•  از چند مجرای شیر خارج شوند

ترشحات غیرطبیعی ویژگی‌های زیر را دارند:

•  ترشح حاوی خون باشد

•  از یک سینه خارج شود

•  ترشح بدون فشار خارج می‌شود

•  همراه با درد، تورم و قرمزی است

•  حالت نوک پستان تغییر می‌کند

علت ترشحات سینه در جوانان

اگر در سنین پایین و بدون تجربه بارداری و در دوران پریودی هستید و به یائسگی نرسیده‌اید و با مشکل ترشحات از سینه روبه‌رو هستید بهتر است برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید. اما در این سنین دلایلی همچون تغییرات هورمونی، مصرف برخی دارو‌ها و تحریک‌های نوک سینه می‌تواند علت ترشحات سینه در زنان جوان باشد.

ترشح سینه در بارداری و شیردهی

با شروع بارداری تغییرات هورمونی زیادی در زنان ایجاد می‌شود که این تغییرات می‌تواند سبب بروز ترشح در سینه شود. پس، وجود ترشح در زمان بارداری و شیردهی امری طبیعی و شایع در زنان است که جای نگرانی نخواهد داشت و وجود ترشحات، حتی بعد از اتمام دوران شیردهی تا چند سال نیز ممکن است ادامه داشته باشد.

چه زمانی برای ترشح پستان به پزشک مراجعه کنیم؟

همانطور که گفتیم ترشحات به ندرت علت بروز بیماری سرطان سینه هستند. در صورتی که این ترشحات بعد از پایان دوران قائدگی از بین نرفتند برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید. اگر در دوارن یائسکی هستید و با مشکل ترشحات سینه مواجه شدید، برای بررسی و درمان حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

ترشح سینه در مردان نشانه چیست؟

اگرچه وجود ترشح سینه در مردان نادر است اما در برخی این مشکل وجود دارد. ترشح در سینه مردان می‌تواند به دلایلی همچون تومور غده هیپوفیز، مشکلات هورمونی و مصرف برخی دارو‌ها باشد. عواملی مانند بلوغ، سرطان سینه، گشاد شدن مجرای شیر، ژنیکوماستی و عفونت می‌توانند علت ترشح سینه در مردان باشند. برخی داروها و مواد مخدر نیز می‌توانند باعث این حالت شوند. در هر صورت، مردانی که دچار ترشح سینه می‌شوند باید به پزشک مراجعه کنند تا علت دقیق بررسی و درمان مناسب انجام شود.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان